FAT DOSYA SİSTEMİ

İki Tür Kayıt: FAT dosya sistemi bilgileri tutmak için 2 tür kayıt oluşturur.

File Allocation Table (FAT):Disk içindeki boş/dolu cluster bilgileri ile dosya/klasörün fragmantasyon bilgilerini tutan kısımdır.

Directory Entry: Dosya/klasörün fragmantasyon bilgisi dışında ki tüm bilgiler burada tutulur.

FAT dosya sistemiyle yönetilen bir partition’a geldiğimizde VBR ilk sektördedir ve bize;

1- FAT nerde,

2- DIR (Directory Entry) yani root kaydı nerde,

3- 1 sektör kaç byte’tan oluşmaktadır ve 1 cluster kaç sektörden oluşmaktadır bilgilerini VBR bize verir.

Bir disk içinde partition oluşturmak MBR’a müdahale etmek demektir. Biçimlendirmek yani volume şekline çevirmesi de VBR’a müdahale demektir. VBR normalde 1 sektördür. Ancak 16 sektör VBR için rezerve edilmiştir. Bundan sonraki takip eden sektörler (15-35. sektörler) FAT1 ve FAT2 içindir. Burada FAT1 bildiğimiz FAT’tır, FAT2 ise FAT1’in backup’dır.

FAT2’nin bitiminden sonra cluster’lı adreslenmiş alan başlar. Root kısmında her dosya/klasör için 32 byte’lık yer ayrılır. Her bir nesne için bu 32 byte’lık alanlık bilgi tutulur. Şimdi bu 32 byte’lık kısmı açarak anlatalım.

1- İlk 12 byte, dosya / klasörün ismini tutar (0-11. byte)

2- Sonraki 1 byte (12. byte), attribute bilgilerini içerir. Bu kısımdaki 8 bitlik bilgi bayrak yapısı gereği doğru ise 1, yanlış olan bilgi için 0 yazılmıştır. Yandaki şekilde bu gösterilmiştir.

3- 13. byte’ı Windows kendisi kullanır.

4- Sonraki 14 byte dosya/klasörün tarih-saat bilgisi için ayrılmıştır. Buradan oluşturma, son değişim, son erişim gibi tarih bilgilerine ulaşabiliriz.

5- Son 4 byte dosya/klasör boyutunun bilgisini içerir. Burayı da byte cinsinden tutmaktadır. Bu kısmın 4 byte olması nedeniyle en fazla 4GB’lık bilgi yazılabilmektedir. İşte bu yüzden FAT dosya sistemi 4 GB dan büyük dosya/klasörleri desteklemez.

Root’ta bir klasör/dosya‘ya çift tıkladığımızda tıkladığımız klasörün hangi cluster’da olduğu bilgisi yer aldığı için bizi o cluster’a yönlendirecektir. Geldiğimiz bu clusterda da yine 32 byte’lık bilgiler vardır. Çift tıkladığımızda eğer ki başka klasör/dosya varsa onun olduğu cluster’a yönlendirecektir. Bu işlem belgenin kendisine ulaşana kadar silsile halinde devam eder. CMD’de “dir” komutu yazdığımızda birinci kayıt dosya/kalsörün kendi kaydını verir ve tek nokta olarak gösterir.

İkinci kayıt ise bir üst klsör bilgisini verir ve çift nokta olarak gösterilir.

Üçüncü kayıttan itibaren alt kısmında yer alan kayıtları gösterir. Burada istisna olan sadece root klasörüdür. Bir üst klasörü yoktur.

File Allocatıon Table (Fat)

Root kısmında dosyanın isim, boyut, tarih bilgilerini içerirken FAT1 kısmında aynı dosya/klasörün hangi cluster içinde olduğu bilgisini verir. Root içinde klasöre ait hex tablosu içinde 32 byte’lık kısmın başlangıcında “01” varsa burada klasörün isminin uzun olduğu ve bunu barındırdığı bilgisini vermektedir. Bu ilk karakterdedir. FAT dosya sisteminin dosya/klasör eğer ki ilk bulunduğu cluster alanından büyükse verinin bulunduğu ilk cluster’dan son cluster’a kadar yönlendirmeyi yapmaktadır. Bittiği cluster yani “End Of File (EOF)” kısmının sonunda imza olarak “FF FF FF 0F” yazılır. Bu dosya sisteminde boş olan cluster’ların içine “00” yazılır ki işte bu alanlara unlocated space denir. Bir sonraki slaytta yer alan şekli incelediğimizde veri 2’nci cluster’dan itibaren yazılmaya başlanmıştır. 2’nci cluster içine baktığımızda 3’ncü cluster’a oraya baktığımızda 4’ncü cluster’a oraya da baktığımızda 6’ncı cluster’a ve ordanda 7’nci cluster’a bakmamız gerektiğini bize söylemektedir. Veri 7’nci cluster’da artık bitmiş ve EOF imzasını atmıştır.

Fat Dosya Sisteminde Silme Durumu

Şimdi bu kısımda Shift+Delete yaparak silme konusunu öğreneceğiz. Çöp kutusuna gönderme işlemi çok daha farklı bir olay olduğu için o konuyu ayrıntılı olarak ayrıca göreceğiz.

Bir dosya/klasörü Shift+Delete yaparak sildiğimizde directory structure (root) yapısında dosya isminin başının ilk karakteri yerine “E5” yazılır ve o şekilde kalır. Yani test.txt şeklindeki bir dosyayı S+D şeklinde sildiğimizde ismi “E5est.txt” olur. File Allocation Table kısmında da var olduğu cluster(lar)a “00” yazılır. Eğer ki klasör/dosyanın isminin ilk harfini kaybetmiş isek FTK’da “!” işareti koyarken Encase’de “_” işareti koymaktadır.